Pierwszy w Polsce zelektryfikowany prądem o napięciu 3000 V odcinek linii kolejowej oddano do użytku 15 grudnia 1936 r. Z okazji rocznicy tego wydarzenia Muzeum Politechniki Warszawskiej zaprasza na wystawę "75-lecie elektryfikacji PKP".
Pierwszy w Polsce zelektryfikowany prądem o napięciu 3000 V odcinek linii kolejowej oddano do użytku 15 grudnia 1936 r. Pociągi ruszyły z Warszawy do Otwocka i Pruszkowa. Do wybuchu II wojny światowej zelektryfikowano jeszcze odcinek Pruszków – Żyrardów oraz linię Warszawa Wschodnia – Mińsk Mazowiecki.
Zastosowane rozwiązania techniczne oraz imponująca jak na ówczesne czasy szybkość rozruchu sprawiły, że elektryczne pociągi podmiejskie Warszawskiego Węzła Kolejowego (WWK) stały się symbolem nowoczesności, nie tylko Polskich Kolei Państwowych, ale także kolei w Europie. Eleganckie wykończenie wnętrz, dobra izolacja akustyczna i ciche silniki zapewniające wysoki komfort podróży na stałe wpisały się w obraz tamtej epoki. Mimo to elektryfikacja linii podmiejskich WWK jest jednym z zapomnianych dokonań modernizacyjnych II Rzeczypospolitej Polskiej.
Na wystawie zostaną zaprezentowane niepublikowane materiały z zespołu PKP Biuro Elektryfikacji Węzła Kolejowego Warszawskiego znajdujące się w zbiorach Archiwum Państwowego m. st. Warszawy. Cennym materiałem ilustracyjnym będą reprodukcje zdjęć z okresu międzywojennego ze zbiorów Narodowego Archiwum Cyfrowego. Zbiór tabliczek znamionowych oraz części zabytkowego taboru udostępnił Andrzej Rewerski. Dokumenty i inne eksponaty pochodzą ze zbiorów mgr. inż. Janusza Kostro, prof. dr. hab. Mirosława Nadera i dr. Zbigniewa Tucholskiego. Dokumenty obrazujące działalności firmy FAE Szpotański SA udostępnił mgr inż. Jacek Szpotański. Muzeum Politechniki Warszawskiej zaprezentuje osobiste dokumenty prof. Jana Podoskiego.
Po oddaniu do eksploatacji tunelu linii średnicowej okazało się, że jego zadymienie w znacznym stopniu utrudnia prowadzenie ruchu pociągów. Podjęto działania w celu elektryfikacji linii średnicowej. Projekt elektryfikacji linii podmiejskich wybiegających z Warszawy – w ramach pierwszego etapu elektryfikacji PKP – opracował prof. Roman Podoski. Realizacja tej koncepcji wymagała przezwyciężeniem konserwatywnego myślenia ówczesnych władz kolejowych.
Polski przemysł elektrotechniczny po 1918 r. nie był w stanie produkować specjalistycznej aparatury elektrycznej. Rozpoczęto więc negocjacje z największymi europejskimi firmami produkującymi tabor i wyposażenie dla trakcji elektrycznej. W drodze postępowania przetargowego wybrano ofertę firm brytyjskich. Umowę z The English Electric Company i Metropolitan Vickers Electric Company zawarto 2 sierpnia 1933 r. Mogła ruszyć elektryfikacja PKP. W tym celu powołano konsorcjum przedsiębiorców angielskich Contractors Committee for the Electrification of Polish Railways. Pierwszy zelektryfikowany prądem o napięciu 3000 V odcinek Otwock – Warszawa – Pruszków oddano do użytku 15 grudnia 1936 r.
Wraz z elektryfikacją rozpoczęto w Polsce produkcję lokomotyw i elektrycznych zespołów trakcyjnych (Pierwsza Fabryka Lokomotyw w Polsce Sp. Akc. Chrzanów; L. Zieleniewski; Fitzner-Gamper S.A. Sanok; Lilpop, Rau & Loewenstein w Warszawie; H. Cegielski Sp. Akc. Poznań). Zamówienia realizowane przez polski przemysł taboru kolejowego i elektrotechniczny stały się istotnym czynnikiem wdrożenia w kraju nowych technologii.
Innym znaczącym wydarzeniem poprzedzającym elektryfikację było uruchomienie przez prof. R. Podoskiego na Wydziale Elektrycznym Politechniki Warszawskiej specjalizacji kolejnictwo elektryczne. Przedwojenna elektryfikacja PKP stała się poligonem doświadczalnym dla inżynierów, którzy wprowadzali szeroką elektryfikację kolei polskich po 1945 r.
W ramach pierwszego etapu elektryfikacji PKP zelektryfikowano 106 km linii, 12 stacji, 18 przystanków; zbudowano 100 km linii zasilających 35 kV, 6 podstacji trakcyjnych wyposażonych w 13 zespołów prostownikowych łącznej mocy 35 MW, 6 kabin sekcyjnych, 260 km sieci trakcyjnej 3000 V. Powstały Główne Warsztaty Elektrotrakcyjne Warszawa Zachodnia z tymczasową elektrowozownią i nowoczesną Elektrowozownią Warszawa Grochów. Oddano do użytku 10 lokomotyw elektrycznych i 76 trzywagonowych elektrycznych zespołów trakcyjnych. Przebudowano układy torowe, powstały nowoczesne wysokie perony i modernistyczne wiaty wraz z poczekalniami. Na wszystkich zelektryfikowanych odcinkach wprowadzono nowoczesną sygnalizację świetlną oraz trzystawną blokadę samoczynną na linii średnicowej.
Muzeum Politechniki Warszawskiej
ul. Nowowiejska 24, 00-661 Warszawa
www.muzeumpw.com.pl
Od poniedziałku do piątku, 8.30-15.30
wernisaż 15 grudnia 2011 r. o 12.00
czynna do 29 lutego 2012 r.
Zapisz się do newslettera:
